Śpiywo Anna Chybidziurowa

Omawianą książkę pokaźnej objętości (prawie 700 stron) można potraktować jako kontynuację mapowania niematerialnego dziedzictwa kulturowego ziemi cieszyńskiej przez profesora Karola Daniela Kadłubca. Tym razem czytelnik ma okazję zapoznać się nie tylko z repertuarem jednego wykonawcy, lecz z repertuarem pieśniowym południowego skrawka Śląska Cieszyńskiego, zbieranym od lat 60. do lat 80. XX wieku przez autora omawianej publikacji. Śpiewacy rekrutują się nie tylko z Bukowca –- miejscowości Anny Chybidziurowej –- lecz także z Piosku, Mostów koło Jabłonkowa, Hyrczawy, Łomnej Górnej i Dolnej, z Boconowic, Jabłonkowa, Milikowa i Koszarzysk, z Nawsia i Gródku oraz z typologicznie nieznacznie odmiennego Nydku. Już tylko pobieżne spojrzenie na daty urodzeń sześćdziesięciu wykonawców, nie licząc samej Anny Chybidziurowej, pozwala uzmysłowić sobie, z jaką wartością mamy do czynienia. Przytłaczająca ich większość urodziła się za czasów Monarchii habsburskiej, znaczna ich część jeszcze w XIX stuleciu. Bez mrówczej pracy terenowej autora wiele pieśni bezpowrotnie by przepadło, a razem z nimi szczegółowa wiedza o specyficznych postaciach kultury ludowej ziemi cieszyńskiej.Część materiałowa omawianej publikacji obejmuje 450 pieśni. Fakt, że spotykamy się czasem z różnymi wariantami jednego wątku pieśniowego (co nie jest typowe dla klasycznych śpiewników), stanowi wielką zaletę książki. Autor pragnie uzmysłowić czytelnikowi procesy zachodzące w twórczości folklorystycznej, gdzie dwa warianty mogą się pojawić nie tylko u dwóch różnych wykonawców, lecz nawet u jednego, zwłaszcza że pieśń nigdy nie jest wykonywana w tych samych okolicznościach. Co najważniejsze, przy każdej z pieśni czytelnik znajdzie informację o wykonawcy i dacie jej nagrania. Taśma magnetofonowa niczego nie zapomina, nawet jeśli nie wszystko pozwala się na niej zapisać. Nagrano reprezentatywną część wariantów zebranych w badanym terenie. Na ich podstawie autor, wypróbowany folklorysta – językoznawca, wiernie zapisał słowa, współpracująca z nim etnomuzykolog sporządziła zapis nutowy. Mowa tu o dr Magdalenie Szyndler z cieszyńskiego Instytutu Muzyki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, prowadzącej badania terenowe na Śląsku Cieszyńskim po obydwu stronach granicy mniej więcej od piętnastu lat. Z profesorem Karolem Danielem Kadłubcem współpracował jeszcze jeden dobrze obeznany z terenem etnograf –- mgr Irena Cichá, Ph.D.